ଶ୍ରୀମତୀ ତାରିଣି ବହିଦାର,ପଦ୍ମପୁର
ଶଗଡ଼ ଗାଡ଼ି ଏକଦା ଗ୍ରାମୀଣ ଜୀବନର ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତୀକ, ଅନେକ ଦେଶର ଦୃଶ୍ୟପଟ୍ଟରୁ ଶୀଘ୍ର କ୍ଷୀଣ ହୋଇଯାଉଛି | ଏହି ସରଳ, ତଥାପି ଚତୁରତାର ସହ ପରିକଳ୍ପିତ ଶଗଡ଼ ଗୁଡ଼ିକ କୃଷି ସମାଜର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ଥିଲା, ଯାହା ସାମଗ୍ରୀ, ଫସଲ ଏବଂ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ପରିବହନର ପ୍ରାଥମିକ ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା | ଅବଶ୍ୟ, ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ଆଗମନ ଏବଂ କୃଷିର ଯାନ୍ତ୍ରିକରଣ ସହିତ ଶଗଡ଼ ଅତୀତର ଏକ ସ୍ମୃତିରୂପ ପାଲଟିଛି, ଅତୀତର ହଜିଯାଇଥିବା କଳାକୃତି |ଶଗଡ଼ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଛି, ସେମାନଙ୍କର ଇତିହାସ ପ୍ରାଚୀନ ସଭ୍ୟତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଛି | ଭାରତ, ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାର କିଛି ଅଂଶରେ ଶଗଡ଼ ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୀତିର ମେରୁଦଣ୍ଡ ଥିଲା। ସେଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ଯାନ ନୁହେଁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ |ମୁଖ୍ୟତ କାଠରୁ ନିର୍ମିତ ଶଗଡ଼ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂର ଏକ ଚମତ୍କାର ଥିଲା | ଏହାର ବୃହତ, କାଠ ଚକଗୁଡିକ, ପ୍ରାୟତଃ ଧାତୁ ରିମ୍ ସହିତ ଯୋଡି ହୋଇ, ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର କଠିନ, ପକ୍କା ରାସ୍ତାକୁ ଯିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଥିଲା | ଷଣ୍ଢର ବେକରେ ଲାଗିଥିବା ଏହି ଯୁଆଳି ଭାରକୁ ସମାନ ଭାବରେ ବଣ୍ଟନ କଲା, ଯାହା ପଶୁମାନଙ୍କୁ ଆପେକ୍ଷିକ ସହଜରେ ଭାରୀ ଭାର ଟାଣିବାକୁ ଦେଇଥାଏ | ଶଗଡ଼ର ଡିଜାଇନ୍ ନିଜେ ସରଳ କିନ୍ତୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିଲା, ସାମଗ୍ରୀ ପରିବହନ ପାଇଁ ଏକ ସମତଳ ଶଯ୍ୟା ଏବଂ ଏକ ଚଟାଣ ଯାହା ଉପାଦାନଗୁଡିକରୁ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଯୋଗ କରାଯାଇପାରେ |ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟବହାରିକ ବ୍ୟବହାର ବାହାରେ, ଶଗଡ଼ ଗୁଡ଼ିକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ସାଙ୍କେତିକ ମୂଲ୍ୟ ଧାରଣ କରିଥିଲେ |
ଅନେକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ, ସେମାନେ ଲୋକମାନଙ୍କର କଳା ଏବଂ ସୃଜନଶୀଳତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରି ଜଟିଳ ଖୋଦିତ ଏବଂ ରଙ୍ଗୀନ ରଙ୍ଗରେ ସଜାଯାଇଥିଲା | ପର୍ବ ଏବଂ ରୀତିନୀତିରେ ପ୍ରାୟତଃ ଶଗଡ଼ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକି ସମୃଦ୍ଧତା ଏବଂ ଭୋଜନର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଥିଲା | ଅନେକଙ୍କ ପାଇଁ, ଏକ କାର୍ ଭାରରେ କାଠ ଚକଗୁଡିକର ଶବ୍ଦ ଗ୍ରାମୀଣ ଧ୍ୱନିର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା ଯେପରି ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କର ଡାକରା କିମ୍ବା ପତ୍ରର ଶବ୍ଦ |କେତେକ ସଂସ୍କୃତିରେ, ଶଗଡ଼ ଏପରିକି ବିବାହ ତଥା ଧାର୍ମିକ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ପରି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା | ସେମାନେ ଜମି ଏବଂ ପଶୁମାନଙ୍କ ସହିତ ଏକ ସଂଯୋଗକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ବଜାୟ ରଖିଥିଲା | ଶଗଡ଼ କେବଳ ପରିବହନର ଏକ ମାଧ୍ୟମଠାରୁ ଅଧିକ ଥିଲା ଏହା ମଣିଷ ଏବଂ ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ସମ୍ପର୍କର ଏକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଥିଲା |ଶଗଡ଼ର ହ୍ରାସ ମୋଟର ଚାଳିତ ଯାନଗୁଡ଼ିକର ପରିଚୟ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା | ଟ୍ରାକ୍ଟର, ଟ୍ରକ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ପରିବହନ, ପରିବହନ ର ମୁଖ୍ଯ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କଲା | ଏହି ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଗତି ସେମାନଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ କୃଷି ଏବଂ ପରିବହନର ଚାହିଦା ପାଇଁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାରିକ କରିପାରିଛି | ରାସ୍ତା ପକ୍କା ହୋଇ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ହୋଇଥିବାରୁ ଶଗଡ଼ର ଆବଶ୍ୟକତା ଆହୁରି ହ୍ରାସ ପାଇଲା।ଅଧିକନ୍ତୁ, ଶଗଡ଼ ଗାଡି ଏବଂ ଷଣ୍ଢ ନିଜେ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ସହିତ ଜଡିତ ଖର୍ଚ୍ଚ ଅନେକ ଚାଷୀଙ୍କ ପାଇଁ ବୋଝ ହୋଇଗଲା |
ପଶୁମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ ନେବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସମୟ ଏବଂ ପ୍ରୟାସ, ଶସ୍ତା ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଉପଲବ୍ଧତା ସହିତ ଶଗଡ଼ ଗାଡ଼ିକୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ତ୍ୟାଗ କଲା |ଆଜି, ଶଗଡ଼ ଗୁଡିକ ସେମାନଙ୍କର ମୂଳ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କ୍ୱଚିତ୍ ଦେଖାଯାଏ | ତଥାପି, ସେମାନେ ଅନେକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସାଂସ୍କୃତିକ ସ୍ମୃତିରେ ଏକ ସ୍ଥାନ ବଜାୟ ରଖିଛନ୍ତି | କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଗ୍ରାମୀଣ ଐତିହ୍ୟର ଏହି କଳାକୃତି ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି। ସଂଗ୍ରହାଳୟ, ସାଂସ୍କୃତିକ ପର୍ବ, ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଶଗଡ଼ ଗୁଡ଼ିକୁ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ କରିଥାଏ, ଯାହାକି ନୂତନ ପିଢ଼କୁ ସେମାନଙ୍କର ଐତିହାସିକ ମହତ୍ତ୍ବ କୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବାକୁ ଦେଇଥାଏ |କେତେକ ସ୍ଥାନରେ କାରିଗରମାନେ ବ୍ୟବହାରିକ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ନୁହେଁ, ବରଂ କଳାର କାର୍ଯ୍ୟ କିମ୍ବା ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରକଳ୍ପର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଶଗଡ଼ ନିର୍ମାଣ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି | ଏହି ପ୍ରୟାସଗୁଡ଼ିକ ଶଗଡ଼ ନିର୍ମାଣ ସହିତ ଜଡିତ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ କୌଶଳକୁ ଜୀବନ୍ତ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ଯେହେତୁ କାର୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଏକ ଆବଶ୍ୟକତା ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ କୌତୁହଳ ହୋଇଯାଏ |
ହଜିଯାଇଥିବା ଶଗଡ଼ ହେଉଛି ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ସମାଜର କପଡାକୁ କେତେ ଶୀଘ୍ର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବ ତାହାର ଏକ ସ୍ମରଣୀୟ ସ୍ମାରକ | ଆମେ ଆଗକୁ ପରମ୍ପରାଗୁଡ଼ିକୁ ମନେ ରଖିବା ଜରୁରୀ ଅଟେ ଯାହା ଆମର ଅତୀତକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥିଲା |ଶଗଡ଼ ଆଉ ଏକ ସାଧାରଣ ଦୃଶ୍ୟ ହୋଇ ନ ପାରେ, ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ମୃତି ଏବଂ କାହାଣୀରେ ରହିଥା’ନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଏକଦା ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ | ବର୍ତ୍ତମାନ ଆହ୍ବାନ ହେଉଛି ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଯେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟର ଏହି ଅଂଶ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୁଲି ନ ଯାଉ, ବରଂ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଚତୁରତାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ପାଳନ କରୁଁ |
